Usuarium A Digital Library and Database for the Study of Latin Liturgical History
in the Middle Ages and Early Modern Period

Conspectus

filter
Origin S/M Week Day Topic M/H Ceremony Rubrics Genre Item P.N.
Esztergom Qu H6 D Palm Sunday Sequatur psalm… Ps Benedictus sine Gloria 83
Esztergom Qu H6 D Palm Sunday Deinde celebra… Rub 83
Esztergom Qu H6 f5 Maundy Thursday Ordo de Cena D… Rub 83
Esztergom penance Ordo ad dandam… Ps Domine ne in furore. 85
Esztergom penance Ps Beati quorum. 85
Esztergom penance Ps Domine ne in furore. 85
Esztergom penance Ps Miserere mei Deus. 85
Esztergom penance Ps Domine exaudi orationem. 85
Esztergom penance Ps De profundis. 85
Esztergom penance Ps Domine exaudi. 85
Esztergom penance Et preces W Convertere Domine et eripe animam. 85
Esztergom penance W Delicta iuventutis. 85
Esztergom penance W Delictum meum cognitum. 85
Esztergom penance W Domine ante omne desiderium. 85
Esztergom penance W Complaceat tibi Domine ut eruas me. 85
Esztergom penance W Domine miserere mei. 85
Esztergom penance W Miserere mei Deus miserere mei. 85
Esztergom penance W Domine averte faciem tuam a peccatis meis. 85
Esztergom penance W Ne memineris iniquitatum nostrarum. 85
Esztergom penance W Adiuva nos Deus salutaris noster. 85
Esztergom penance W Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. 85
Esztergom penance W Domine tu scis insipientiam meam. 85
Esztergom penance W Ne avertas faciem tuam a me. 85
Esztergom penance W Libera me a persequentibus me. 85
Esztergom penance W Domine exaudi orationem meam. 85
Esztergom penance Oratio Or Exaudi Domine preces nostras et confitentium tibi parce peccatis ut quos conscientiae reatus accusat indulgentia tuae miserationis absolvat. Per Dominum. 85
Esztergom penance Alia Or Da quaesumus Domine huic famulo tuo continuam purgationis suae observantiam gerere paenitendo et ut hoc efficaciter implere valeat gratia eum tuae praeveniat visitationis et sequatur. Per. 85
Esztergom penance Or Domine Deus noster qui peccatis nostris offenderis satisfactione placaris respice quaesumus ad hunc famulum tuum N. qui se tibi graviter peccasse confitetur tuum est enim absolutionem criminum dare et veniam praestare peccantibus qui dixisti te malle peccatorum vitam quam mortem concede Domine hoc ut famulus tuus paenitentiae tibi excubias celebret et correctis actibus suis conferri sibi a te sempiterna gaudia gratuletur. Per. 86
Esztergom penance Tunc mittend[u… F Memento homo quia pulvis es et in pulverem reverteris. 86
Esztergom penance Oratio Or Adsit quaesumus Domine huic famulo tuo illi inspiratio gratiae salutaris quae cor eius fletuum ubertate resolvat sicque macerando conficiat ut iracundiae tuae motus idonea satisfactione compescat. Per Dominum. 86
Esztergom penance Post haec eiic… F Ecce eiic[i]eris hodie a sinu sanctae Ecclesiae matris tuae propter peccatum tuum sicut Adam primus homo eiectus est a paradiso propter transgressionem suam. 86
Esztergom penance Sequitur respo… R In sudore vultus tui. 86
Esztergom penance RV Pro eo quod. 86
Esztergom penance Oratio Or Precor Domine clementiae tuae et misericordiae maiestatem ut famulo tuo illi peccata confitenti relaxare debita et veniam praestare digneris et praeteritorum criminum culpis indulgeas qui humeris tuis ovem perditam reduxisti tu etiam huic famulo placare tu huius precibus benignus aspira ut in confessione placabili permaneat fletus etiam et petitio eius perpetuam clementiam tuam celeriter exoret sanctisque altaribus et sacrariis restitutus spei rursum aeternae ac caelesti gloriae mancipetur. Per. 86
Esztergom penance Deinde indicet… Rub 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ordo in Cena D… Ps Quam dilecta. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Benedixisti. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Inclina. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Credidi propter. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Memento. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Ecce quam bonum. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Ecce nunc benedicite. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Concludanturqu… Ant Venite venite filii audite me timorem Domini docebo vos. 87
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Tunc archidiac… Alloc Adest o venerabilis pontifex tempus acceptum dies propitiationis divinae et salutis humanae qua mors interitum et vita accepit aeterna principium quando in vinea Domini Sabaoth sic novorum plantatio facienda est ut purgetur exsecratio vetustatis. Quamvis enim a divitiis bonitatis et pietatis Dei nihil temporis vacet nunc tamen et largior est per indulgentiam remissio peccatorum et copiosior per gratiam assumptio renascentium. Augemur renascendis crescimus reversis lavant aquae lavant lacrimae inde est gaudium de assumptione vocatorum hinc laetitia de absolutione paenitentum. Inde est quod supplices tui postea quam in varias formas criminum neglectu mandatorum caelestium et morum probabilium transgressione ceciderunt humiliati atque prostrati prophetica ad Deum voce clamant dicentes Peccavimus impie egimus iniquitatem fecimus miserere nostri Domine. Evangelicam vocem non frustratoria aure capientes Beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur. Manducaverunt sicut scriptum est panem doloris lacrimis stratum rigaverunt cor suum luctu corpus afflixerunt ieiuniis ut animarum reciperent quam perdiderant sanitatem. Unicum itaque est paenitentiae suffragium quod singulis prodest et omnibus in commune succurrit. 88
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Mox surgat epi… Ps Miserere mei. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Deus in nomine tuo. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Miserere mei Deus. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Deus misereatur nostri. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Ps Deus in adiutorium. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents His finitis se… W Averte faciem tuam a peccatis meis. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Redde mihi laetitiam. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Domine exaudi orationem. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Adesto Domine supplicationibus nostris et me qui etiam misericordiam tuam primus indigeo clementer exaudias quem nec electione meriti sed dono gratiae tuae constituisti operis huius ministrum da fiduciam tui muneris exsequendi et ipse in nostro ministerio quod tuae pietatis est operare. Per. 89
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Deus qui humani generis benignissimus es conditor et misericordissimus formator qui in reconciliatione etiam me qui misericordiae tuae primus indigeo servire effectibus gratiae tuae per sacerdotale ministerium voluisti ut incessante merito supplicis mirabilior fieret indulgentia remittentis Deus qui iustitiae leges misericordiae semper multiplicatione moderaris dum delinquentibus paenitentiam adhibes dum etiam malis providentiae tuae dona non subtrahis et vindictam miserando suspendis Deus qui hominem invidia diaboli ab aeternitate deiectum unici tui Filii sanguine redemisti vivifica quos mori non vis et quos non dereliquisti devios assume correctos. Moveat pietatem tuam fletus i‹u›storum maerentiumque medere vulneribus benignam iacentibus manum porrige ne Ecclesia tua suae corruptionis portione privata temeretur ne grex tuus detrimentum sustineat ne de familiae tuae damno inimicus exsultet ne enatas lavacris salutaribus animas mors secunda possideat. Tibi ergo humiliamur omnes tibi supplices fundimus preces tibi fletum cordis nostri offerimus tu pa[r]ce confitentibus ut imminentes poenas futurique iudicii sententiam te miserante non incidant nesciant quod terret in tenebris quod stridet in flammis et ab errorum via ad iter iustitiae iam reversi ultra nequaquam novis vulneribus saucientur. Propitiare ergo Domine trementibus atque supplicibus sub sententiae tuae exspectatione et ad humilitatem iacentium sublevandam salutis dexteram extende. Nobis servis tuis quos apostolicae clavis sacerdotalisque ministros officii non electione meriti sed dono gratiae tuae constituisti da fiduciam tanti muneris exsequendi et ipse in nostro ministerio quod tuae pietatis est operare. Agnosce piissime pastor oves tuae redemptionis et constrictas vinculis peccatorum Ecclesiae tuae precibus exoratus absolve ut redeant ad unitatem Ecclesiae tuae et post illam diram inopis exsilii famem redeuntes veste splendida ornatae gaudeant se paterno receptas convivio. Nihil de honore adoptionis nihil hereditatis amittant sed integrum sit eis atque perpetuum et quod gratia tua contulit et quod misericordia reformavit. Per eundem. 90 (45v)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Praesta quaesumus Domine his famulis tuis dignum paenitentiae fructum ut Ecclesiae tuae sanctae a cuius integritate deviarant peccando admissorum veniam consequendo reddantur innoxii. Per. 92
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Postea surgant… Alloc Re[d]integra in eis apostolice pontifex quicquid diabolo scindente corruptum est et orationum tuarum patrocinantibus meritis per divinae reconciliationis gratiam fac homines proximos Deo ut qui antea in suis perversitatibus displicebant nunc iam se placere Domino in regione vivorum devicto mortis suae auctore gratulentur. Per. 92
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Et moveantur a… Ant Venite venite. 92
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Et finitis eiu… Ps In Domino laudabitur. Magnificate Dominum. Exquisivi Dominum. Accedite ad Deum. Iste pauper clamavit. Immittit angelum Dominus. Gustate et videte. Divites eguerunt. Venite filii. 92
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Interim paenit… Alloc Audivistis fratres carissimi qualiter primus homo Adam scilicet propter transgressionem praeceptorum Dei et propter peccatum quod suadente diabolo perpetravit a paradiso sit eiectus et qualiter per humilitatem Christi et per ieiunium ipsius ac passionem resurrectionemque sit a suo peccato redemptus. Pro similique causa qua ille de sede paradisi pulsus ad ima inferni deiectus est vos a sinu sanctae matris Ecclesiae eiecti fuistis. Nunc fratres mei vos diligenter admoneo ne vos ad similia peccata pro quibus a sinu sanctae Ecclesiae proiecti fuistis velitis recurrere et bonum quod paenitendo gessistis pio animo custodiatis. De Dei misericordia non desperetis quia ipse peccantes omnes ad se revertentes paenitentiam pro delictis volentes agere clementer ac misericorditer suscipit nam ipse ait Nolo mortem peccatoris sed ut convertatur et vivat. Et alibi Revertimini ad me et ego revertar ad vos. Legitur etiam fratres mei in libro Regum de David rege et propheta ab Uria milite suo uxorem propriam abstulisse atque ipsum Uriam missum ad Ioab principem sui exercitus interfici iussi[sse]. Quod factum Deum latere non potuit nam ipse non solummodo facta sed etiam hominum cogitationes frequenter inspicit. Denique Nathan propheta per propheticum spiritum demonstravit ipsum David tale crimen perpetrasse. Ipsum vero Nathan iussit ad eum causa agendi paenitentiam procedere. Qui cum ad eum pervenisset quasi iudicium ab eo inquirens praedictum peccatum sibi demonstravit et Dei amicitiam nisi eum paeniteret omnino perdidisse. Quaesivit enim ab eo quid de illo homine faciendum esset qui cum haberet centum oves omnibus illis dimissis pauperi non habenti nisi tantum modo unam illam sibi rapuit. Quod cum audivisset rex illum protinus qui talia fecit morte moriturum iudicavit. Nathan vero statim indicavit ei seipsum sua sententia iudicavisse. Et nisi paenitentiam ageret se suo iudicio periturum. Ille vero agnoscens se peccasse paenitentiam agere festinavit. Accepta vero et pacta paenitentia Deus ei crimen quod fecerat licet grande condonavit simili modo vobis si veram paenitentiam peregistis sine dubio condonabit. 93 (47r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Deinde incipia… Ant Cor mundum crea in me Deus 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents cum psalmo Ps Miserere mei Deus. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Quo finito pro… F Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Preces W Salvos fac servos tuos. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Convertere Domine usquequo. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Mitte eis Domine auxilium de sancto. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Illustra faciem tuam super servos tuos. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Domine vide humilitatem eorum. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents W Domine exaudi orationem. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Omnipotens sempiterne Deus confitentibus tibi famulis tuis pro tua pietate peccata relaxa ut non plus eis noceat conscientiae reatus ad poenam quam indulgentia tuae pietatis ad veniam. Per. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Omnipotens et misericors Deus qui peccatorum indulgentiam in confessione celeri posuisti succurre lapsis miserere confessis ut quos delictorum catena constringit magnitudo tuae pietatis absolvat. Per. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Domine sancte Pater omnipotens aeterne Deus respice propitius super hos famulos tuos qui ab infesta saeculi tempestate emersi flebili lamentatione suos accusant excessus ut fletus ac gemitus eorum pie suscipias eosque de tenebris ad lumen revoces et medelam confitentibus salutem paenitentibus et vulneratis auxilium sanitatis indulgeas ne ultra inimicus eorum habeat potestatem animae eorumque confessionem libenter admittens Ecclesiae tuae purificatos restitue ac tuo altari repraesenta ut ad sacramentum reconciliationis admissi una nobiscum nomini tuo sancto gratias agere mereantur. Per. 95 (48r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Alia Or Deus misericors Deus clemens qui multitudinem indulgentiarum nulla temporum lege concludis sed pulsantibus misericordiae tuae ianuam aperis paenitentes etiam sub ipso vitae huius termino non repellis respice propitius super hos famulos tuos remissionem omnium peccatorum tota cordis confessione poscentes. Renova in eis Pater piissime quod actione quod verbo quod ipsa denique cogitatione diabolica fraude vitiatum est et unitati corporis Ecclesiae membra tuae redemptionis annecte. Miserere gemituum miserere lacrimarum et non habentes fiduciam nisi in misericordia tua ad sacramentum reconciliationis admitte. Per. 96 (48v)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Exaudi preces nostras Domine et tibi confitentium parce peccatis ut quos conscientiae accusat reatus indulgentia tuae miserationis absolvat. Per. 97 (49r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Praeveniat hos famulos tuos quaesumus Domine misericordia tua ut omnes iniquitates eorum celeri indulgentia deleantur. Per. 97 (49r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Oratio Or Adesto Domine supplicationibus nostris nec sit ab his famulis tuis clementiae tuae longinqua miseratio sana vulnera eorumque remitte peccata ut nullis a te iniquitatibus separati tibi Domino semper valeant adhaerere. Per. 97 (49r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Domine Deus noster qui offensione. 97 (49r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Precor Domine clementiam tuae maiestatis ac nominis ut his famulis tuis peccata sua ac facinora confitentibus veniam dare et praeteritorum criminum debita relaxare digneris qui humeris Filii tui ovem perditam reduxisti ad caulas qui publicani precibus vel confessione placatus es tu etiam Domine et his famulis tuis placare tu eorum precibus benignus assiste ut in te confessione flebili permanentes clementiam tuam celeriter exorent et sanctis altaribus restituti spei rursus aeternae et caelesti gloriae reformentur. Per eundem. 97 (49r)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Exaudi quaesumus omnipotens Deus preces nostras quas in conspectu maiestatis tuae effundere praesumimus suppliciter deprecantes ut famulos tuos in tua misericordia confidentes benedicas et omnia eorum peccata dimittas tuaque eos protectione conserves ut possint tibi digni fieri et ad aeternam beatitudinem valeant pervenire. Per. 98 (49v)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Adesto Domine supplicationibus nostris et hanc famulorum tuorum confessionem benignus assume ut qui auxilium tuae miserationis implorant et sanctificationis gratiam percipiant et quae pie precantur obtineant. Per. 98 (49v)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Deus misericors Deus clemens qui secundum multitudinem miserationum tuarum peccata paenitentium deles et praeteritorum delictorum culpas venia remissionis evacuas maiestatem tuam supplices deprecamur ut his famulis tuis longo squalore paenitentiae maceratis miserationis veniam largiri digneris ut nuptiali veste recepta ad regalem mensam unde eiecti fuerant mereantur introire. Per Dominum. 98 (49v)
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Maiestatem tuam quaesumus Domine sancte Pater aeterne Deus qui non mortem peccatorum sed vitam semper inquiris respice flentes famulos tuos attende prostratos eorumque planctum in gaudium tua miseratione converte. Per. 99
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Famulos tuos quaesumus omnipotens Deus ab ira tua ad te confugientes paterna recipe pietate ut qui tuae maiestatis flagella formidant de tua mereantur venia gratulari. Per. 99
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Omnipotens sempiterne Deus confitentibus tibi his famulis tuis pro tua pietate peccata relaxa ut non plus eis conscientiae reatus ad poenam noceat quam indulgentia tuae pietatis prosit ad veniam. Per Dominum nostrum. 99
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Or Omnipotens et misericors Deus qui peccatorum indulgentiam in confessione celeri posuisti succurre lapsis et famulos tuos quos delictorum catena constringit magnitudo tuae pietatis absolvat. Per. 99
Esztergom Qu H6 f5 reconciliation of penitents Tunc elevent s… Rub 99
Esztergom Qu H6 f5 Chrism Mass Ordo in die Ce… Rub 100
Esztergom Qu H6 f5 Chrism Mass Feria quinta M… Alloc De oleo quo unguntur infirmi auctoritatem habemus apostolicam dicente beato Iacobo apostolo I[n]firmatur quis in nobis inducat presbyteros Ecclesiae et orent super eum ungentes eum oleo in nomine Domini et si in peccatis sit dimittuntur ei. Unde patet ab ipsis apostolis hunc morem sanctae Ecclesiae esse traditum ut energumini vel alii quilibet aegroti ungantur oleo pontificali benedictione consecrato. Consecratur enim in ipso officio consecrationis corporis et sanguinis Domini non enim habet proprium officium id est non in capite verba salutationis hoc est Dominus vobiscum nec Oremus nec in fine concluditur ut ceterae orationes Per Dominum nostrum Iesum Christum sed tantum In nomine Domini nostri Iesu Christi. In eo vero loco ubi solemus uvas benedicere consecretur oleum pro infirmis concluditurque conclusione Per quem haec omnia semper Domine bona creas. Unde intelligimus embolismum esse supradicti officii. De eodem oleo sic continetur in sacramentario Antequam dicatur Per quem haec omnia Domine semper bona creas leventur de ampullis quas offerunt populi et benedicat tam domnus papa quam omnes presbyteri. Mos est Romanae ecclesiae ut in corporis et sanguinis Domini confectione assint presbyteri et simul cum pontifice verbis et manibus conficiant. Oportet ut simili modo simul cum pontifice oleum presbyteri conficiant. 100
Esztergom Qu H6 f5 Chrism Mass Exorcismus ole… Rub 103 (52r)
Esztergom Qu H6 f5 Chrism Mass Antequam dicat… Ex Exorcizo te immundissime spiritus omnisque incursio Satanae et omne phantasma in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti ut recedas ab hoc oleo ut possit effici unctio spiritalis ad corroborandum templum Dei ut in eo possit Spiritus Sanctus habitare per nomen Dei Patris omnipotentis et per nomen dilectissimi Filii eius Domini nostri Iesu Christi. Qui venturus est. 103 (52r)
Esztergom Qu H6 f5 Chrism Mass Or Emitte Domine Spiritum tuum Sanctum Paraclitum de caelis in hanc pinguedinem olivae quam de viridi ligno producere dignatus es ad refectionem mentis et corporis ut tua sancta benedictione sit omni unguentum tangenti tutamentum mentis et corporis ad evacuandos omnes dolores omnesque infirmitates omnemque aegritudinem mentis et corporis. Unde unxisti sacerdotes reges prophetas et martyres. Chrisma tuum Domine perfectum nobis a te benedictum sit permanens in visceribus nostris. In nomine Domini nostri. 103 (52r)
Esztergom oil Item exorcismu… Ex In tuo nomine Deus omnipotens Pater Iesu Christi Filii tui Domini nostri signo et virtute Spiritus Sancti hanc creaturam olei exorcizamus simulque sanctificamus quia ita benignus Dominus per discipulos suos declarare dignatus est dicens Si quis infirmatur in vobis inducat presbyteros ut orent super eum ungentes eum oleo in nomine Domini et oratio fidei salvabit infirmum et si in peccatis sit dimittentur ei. Cum tu per ipsum omnia possibilia esse credentibus docuisti et ut cunctum saeculum eius claritate salvares sic per eundem locutus es dicens Petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis. Quapropter Domine tua ineffabili bonitate comperta submissis precibus credentes nullum alium dominum nisi te Domine qui dives es in misericordia celeriterque subvenis peritissimum medicum imploramus ut apertis caelis Spiritus Sancti velocitate deducta virtutis tuae medicinam in hoc oleum propitius infundas. Descendat super oleum istud potentiae tuae donum et descendat claritas et origo virtutum descendat benignitas et puritas sanitatis. 104 (52v)
Esztergom oil Or Exorcizetur Crucis Christi vexillo benedicatur dextra maiestatis tuae et corroboretur Filii tui Domini nostri signaculo. Praesto sint Domine angeli et archangeli et omnis militia caelestis. Assit apostolorum ac martyrum et fidelium sacerdotum vel etiam aliorum servorum dignissima oratio sub quorum praesentia dum in tuo nomine Domine sancte Pater immense hoc unguentum compositionis atque permixtionis dederimus liniendis corporibus infirmis continuo peragratis eorum visceribus omnem violentiam evomant fellis. Prosit etiam febricitantibus et dissinteria laborantibus prosit paralyticis caecis et claudis simulque vexaticis. Quartana tertiana et cottidiana excutiat frigora mutorum ora resolvat arentia membra reficiat dementia[m] mentis ad scientiam revocet dolorem capitis oculorum infirmitatem manuum pedum brachiorum pectoris simulque intestinorum atque omnium membrorum tam intrinsecus quam extrinsecus medullarumque dolorem expellat somnum quietis infundat et conferat salutem sanitatis. Si qua vero maligna vel venenosa nascentia in corporibus quorumcumque sint generum tactus huius unguenti omnes radicitus eorum arefaciat sauciones. Morsus vero bestiarum canum rabiem scorpionum serpentium viperarum atque omnium monstruosorum leniat dolores et superinducta sanitate plagarum sopiat cicatrices. Impetum quoque daemonum vel incursiones spirituum immundorum atque le‹o›gionum malignarum vexationes umbras et impugnationes et infestationes malignarum artes quoque maleficorum C[h]aldaeorum augur‹i›um et divinorum incantationes et venena promiscua quae spirituum immundorum virtute nefanda et exercitio diabolico conficiuntur. Iubeas Domine per hanc invocationem tuam ab imis visceribus eorum omnia expelli ut exiens inimicus de corporibus famul[or]um famularumque tuarum omnium confusus et excruciatus in eis nullam maculam relinquens a tuis sanctis angelis constringatur et in inferno sicut eum exspectat digna sententia Gehennae ignibus mancipetur nec ultra habeat ad eos ingrediendi locum ut salvati famuli tui ab his omnibus malis referant honori tuo in perpetuum laudes sempiternas et sciant quia tu es Deus regnan[s] in saecula. Per Christum Dominum nostrum. 105 (53r)
Esztergom oil Per quem haec… H O Redemptor sume carmen temet continentium. 107
Esztergom oil HStr Audi iudex mortuorum una spes mortalium audi voces proferentum dona pacis praevium. 109
Esztergom oil HStr Arbor feta alma luce hoc sacrandum protulit fert hoc prima praesens turba Salvatori saeculi. 109
Esztergom oil H Stans ad aram immo supplex infulatus pontifex debitum persolvit omne consecrato chrismate. 109
Esztergom oil HStr Consecrare tu digneris rex perennis patriae hoc olivum signum vivum iura contra daemonum. 109
Esztergom oil HStr Ut novetur sexus omnis unctione chrismatis [et] medetur sauciatis dignitatis gloria. 109
Esztergom oil Finitis versib… Alloc Magnum divinae bonitatis est indicium fratres mei. Tribus modis fratres carissimi dies iste ab omnibus fidelibus celebratur haec enim dies Cena Domini dicitur et in hac die paenitentes recipiuntur a sancta Ecclesia et pontifice per manus sacerdotum qui diabolo suadente in criminalibus culpis lapsi fuerant et hodie consecratur oleum oleum pro infirmis et oleum catechumenorum oleumque principalis chrismatis. Cenavit igitur Dominus cum discipulis suis ante diem festum Paschae et antequam tradendus esset ut praedictum erat a prophetis tradi in manus iniquorum et crucifigi mori et resurgere cum dilexisset suos qui erant in mundo usque in finem dilexit eos. Quod est enim dilexit eos usque in finem? Id est usque ad mortem dilexit quia in tantum dilexit suos ut moreretur propter eos et non solum propter eos sed etiam pro omnibus qui credituri erant in ipsum per verba eorum. Cenantibus autem eis accepit Iesus panem benedixit fregit dedit discipulis suis dicens Accipite et comedite hoc est corpus meum. Et accepto calice gratias agens benedixit et dedit illis dicens Bibite ex hoc omnes. Hic est enim calix sanguinis novi testamenti qui pro vobis et multis effundetur in remissionem peccatorum. Et edentibus illis dixit Amen dico vobis quia unus ex vobis me traditurus est. Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de illo. Vae autem homini illi per quem Filius hominis tradetur. Bonum esset illi si natus non fuisset homo ille. At illi coeperunt contristari et dicere ei singillatim Numquid ego? Erat autem ex discipulis unus qui et recubuit in cena super pectus eius et dixit Domine quis est qui tradet te? Cui respondit Dominus Iesus Ille est cui ego intinctum panem porrexero. Et cum intinxisset panem dedit Iudae. Deinde surgit a cena et ponit vestimenta sua praecinxit se linteo misitque aquam in pelvim et coepit lavare pedes discipulorum et extergere linteo quo erat praecin[c]tus. Venit prius ad Petrum dixitque ei Petrus Non lavabis mihi pedes in aeternum. Respondit Dominus Si non lavero te non habebis partem mecum. [Et dixit Petrus] Domine non tantum pedes sed et manus et caput. Dixit ei Iesus Qui lotus est non indiget nisi ut pedes lavet sed est mundus totus. Et vos mundi estis sed non omnes. Sciebat enim quisnam esset traditurus eum propterea dixit Mundi estis sed non omnes. Postquam ergo lavit pedes eorum accepit vestimenta sua et cum recubuisset iterum dixit eis Scitis quid fecerim vobis? Vos vocatis me magister et Domine et bene dicitis sum etenim. Si ergo ego lavi vestros pedes Dominus et magister et vos debetis alter alterius lavare pedes. Exemplum enim dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobis ita et vos faciatis. Surrexit a cena et posuit vestimenta sua significabat se positurum humanum corpus quod assumpserat in Cruce. Linteo praecinxit se indicabat ipsum habitum corporis quem induit non sine dolore passionis depositurum. Lavit pedes discipulorum in lavatione pedum demonstrabat remissionem ominum peccatorum. Nam quod dicit exemplum dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobis ita et vos faciatis ostendit nobis ut si qui offenderint contra nos dimittamus sicut et nos a Domino Pat[re] nostro nobis dimitti rogamus. Et post lavationem pedum quod dicit accepit vestimenta sua significabat ipsum corpus humanum positum in sepulcro se suscepturum et post suam resurrectionem per quadraginta dies manifestaturum iam immortale. Nam Iudas postquam de manu Domini buccellam accepit continuo in illum Satanas intravit quia eam indigne accepit et abiit ad Iudaeos ut traderet Deum. Accepit Iudas buccellam sibi non ad salutem sed ad iudicium. Ideo fratres carissimi cavere debetis ne indifferenter accedatis ad sanctum altare et accipiatis ipsum corpus Domini et sanguinem quod suis semel tradidit discipulis et quod cottidie per manus sacerdotum vobis praebet. Quicumque ergo digne percipiunt hoc Christus in eis manet et ipsi in Christo et unum membrum efficiuntur in Christo. Ex quo videlicet quisquis tollit membrum Christi et facit membrum meretricis aut certe per quodlibet grave delictum membrum diaboli hic profecto non est in corpore Christi quia factus est alterius membrum. Sicut illa mulier quae fornicatur cum alio proprio contempto marito sic unaquaeque anima contempto conditore suo cuius corpori unita erat consentiens suasionibus et operibus diaboli. Idcirco illi qui suspensi erant ab Ecclesia eo quod membrum Christi fecerant membrum diaboli in criminalibus culpis labendo hodie peracta paenitentia Ecclesiam introducuntur per manus pontificum. Quicumque ergo absque confessione et absque paenitentia ecclesiam intrans audet corpus et sanguinem Domini accipere ei debet duplex esse in paenitentia luctus unus pro suis criminibus alter vero pro hoc quod negligenter et indigne accipere praesumpsit. Cogitat ergo quisque infidelis quod indignus possit accipere hoc non aliud quidem attendens nisi quod videt neque intelligens nisi quod ore sentitur. Nequaquam igitur credit aut intelligit quale vel quantum iudicium sumit nempe quia simul omnes edere visibiliter cernit nec si aliqua virtus sit in eo sapit. De angelorum vero praesentia dubitare nemo potest et veraciter hoc credat quia ultores angeli nec semel indigne communicanti parcerent nisi bonitas Dei prohiberet in cuius iudicio pendent cuncta et qui neminem vult perire sed vult ut convertantur et plangant peccata sua quae commiserant et sic vivant in Deo. Pensate fratres quam terribile est indigne ad communionem accedere inter angelorum frequentiam et quam terribile est carnem Christi comedere non aliam nisi quam de Maria Virgine assumpsit et quae crucifixa est et sepulta. Sed quia Christum vorari dentibus fas non est volunt hunc panem et vinum carnem veram consecratione Spiritus Sancti creari creando vero pro mundi vita cottidie immolari et neque ab alio quam ipso Christo porrigitur licet visibilis sacerdos assistere et singulis tribuere videatur quia quod iste per ignorantiam indifferenter omnibus tribuit Christus sua virtute ex seipso decernit cui ad remedium cuique ad iudicium tribuatur. Quis autem carnem ipsius et sanguinem iure percipit nisi ab ipso cuius est sanguis? Et ideo ad iudicium alius alius ad salutem accipit. Nam qui cum Iuda contemptore suo peccato reus tenetur cum Iuda utique condemnatur et qui cum Petro et ceteris fidelibus fideliter participatur cum Petro quoque et ceteris aliis in corpore consecratur haec ideo patefeci vobis ut caveatis vobis ab omnibus malis et ne indigne accedere praesumatis ad corpus et sanguinem Domini. Hodie ergo ut diximus tribus modis oleum consecratur pro infirmis et catechumenis oleumque principalis chrismatis. De oleo vero quo unguntur infirmi dicit beatus Iacobus apostolus Infirmatur quis in vobis inducat presbytero[s] Ecclesiae et orent super eum ungentes eum oleo in nomine Domini et si in peccatis sit dimittentur ei. Unde patet ab ipsis apostolis hunc morem sanctae Ecclesiae traditum ut energumini vel alii quilibet aegroti unga[n]tur oleo pontificali consecrato benedictione. De oleo enim quo unguntur catechumini ipsa verba consecrationis eiusdem demonstrant dicendo ut si quae maculae adhaeserunt corpori aut menti postquam ad scrutinium accesserunt recedant et deinceps munimentum habeant per hanc unctionem ut non possit ad eos diabolus repedare. Ergo ut diximus hodie consecratur oleum principalis chrismatis. Principale enim ideo dicitur qui[a] quo figurabatur Christus ab omnibus christifidelibus principaliter veneratur et colitur. Cur vero ampullis in vitreis recondatur et nunc coopertum modo vero nudum populis salutandum deferatur hoc sacramentum continetur. Ampulla cum chrismate quodam modo significat corpus Domini sumptum ex Virgine. Quod antequam transiret ad altare Crucis aliquo tempore erat coopertum et aliquo nudum. Primaevo tempore erat coopertum quando fugit in AEgyptum quasi non esset rex regum et quando portatus est ad templum quasi non esset omnipotens quando ita subditus erat parentibus quasi non esset auctor parentum. In his et his similibus coopertum latebat. Nudum erat postquam coepit miracula facere simulque praedicare et se Deum demonstrare ut quando inquit Ego et Pater unum sumus. In his et aliis nudum erat. Ampulla vero postquam benedicta fuerit et ab altari redit a pontifice et ministris altaris visibilis et nuda salutatur hoc significat quod Christus postquam ad altare Crucis transivit praesentiam suam corporaliter eis exhibuit quos testes suae resurrectionis esse voluit. Quod ceteris invisibilis et cooperta ad salutandum defertur significat quod Christus rediens in caelum invisibilis hominibus factus est ut ipse testatur Exivi a Patre et veni in mundum iterum relinquo mundum et vado ad Patrem. Nos vero quamvis praesentiam eius corporalem non videamus tamen eum venerando cottidie salutamus. Quapropter non solum ego sed et sacerdotes et vos et iam fideles laici simul manus levemus in caelum ut inde quaeramus auxilium quo digne possimus implere istud ministerium. Quia enim sanctum et magnum est ideo Dei auxilio et vestro indigeo. Nemo tam dignus esse possit qui sine divino auxilio et fidelium adiutorio possit hoc ministerium perficere quanto magis ego indignus? Hoc enim ministerium tale est ut nostris pollui non possit peccatis. Potest enim Deus sine oleo sanare infirmos sanctificare suos et daemones expellere sed propter fragiles aguntur haec visibilia ut spiritualia et invisibilia credantur. Erat enim antiquo tempore tantum in regibus et sacerdotibus haec unctio per quam Christus figurabatur. Sed postquam Dominus noster verus rex et sacerdos a Deo Patre caelesti unguento est delibutus iam non solum pontifex et reges sed omnis Ecclesia chrismate consecratur. Unde et Gr[aece] Christus Latine Unctus dicitur et a cuius sancto nomine chrisma nomen accepit. Sicut enim a Christo chrisma dicitur sic a Christo Christiani vocantur. Chrisma[te] vero consecratur aqua baptismatis et efficitur fons caelestis gratiae. Fons enim caelestis gratiae baptisma est. Baptisma autem est aqua quae tempore passionis de latere Christi simul cum sanguine profluxit in aqua Christo credentes lavantur ab omnibus suis peccatis. Inde et populus fidelium nominatur. Quae dicitur fluxisse de latere Christi ut unde mulier creata est quae deceperat priorem Adam inde rursus Ecclesia formetur cuius Christus in Cruce peccata tulit. Constat ergo quia omnes in se lavit dum peccata omnium in Cruce tulit. Idcirco Ecclesia vere dicitur manasse de latere Christi ut sicut illae duae res simul manarunt sic et ipsa in Christi renata baptismate unum efficiatur cum Christo et vocetur sponsa Christi. In quo nimirum baptismo Spiritus Sanctus in anima renascentis diffunditur ut universa Ecclesia uno Spiritu vivificetur et unum corpus efficiatur quia sicut omnia membra corporis nostri una anima vivificantur et reguntur ut ex compage membrorum unum corpus fiat ita totius Ecclesiae membra uno Spiritu Sancto reguntur et vivificantur ut unum corpus efficiantur. Si quis ipsum Spiritum non habet hic non est eius. Sicut nemo dubitat quia unusquisque nostrum adhuc utero matris clausus occulte animam accipiat ut sit homo in anima vivente ita ut mater nesciat [quan]do per eam priusquam exeat ingrediatur in illum sic nemo dubitare debet quod in aqua baptismi priusquam infans a fonte surgat Spiritus Sanctus in eum qui renascitur adveniat. Si enim invisibilis Spiritus ex coitu patris et libidine matris invisibiliter vivificat sata hominis membra quanto magis ipse Spiritus Sanctus qui replet orbem terrarum offert se in aqua baptismi ut omnibus renascentibus per fidem ingerat se quatenus per eum filii Dei vocentur ac membra Christi et ex omnibus unum corpus fiat unum caput Christus singuli autem electi alter alterius membra. 109
Esztergom oil Alloc Si quis fratres carissimi vult aedificare domum si sapiens est primum ponit fundamentum ut si veniat pluvialis tempestas vel venti validi non corruat. Similiter fratres qui pro criminibus suis a Deo fugit et factus e[st] membrum diaboli si redire vult ad creatorem suum Deum omnipotentem in primis habere debet fidei scutum unde possit se defendere contra universas fraudes diaboli. Maxima et prima omnium virtutum est fides catholica quam qui non habet etiam si bona alia fecerit non prosunt ei quia (sicut) homo non potes[t] se de[f]endere a vulnere si non habet clipeum sic etiam non potest peccator se defendere ab insidiis diaboli qui est invisibilis si non habet fidem. Videte qualis sit fides. Christus [i]n Bethania dixit ad Martham Credis ‹ut› si suscit[em] fratrem tuum Lazarum? Ait Credo Domine. Ergo credidit [et] vidit gloriam. Latro pendens in [cr]uce habuit fidem quando dixit Memento mei dum veneris in regnum tuum. Cui dixit Deus Hodie mecum eris in paradiso. Petro [iterum dixit] cum cepisset mergi Modicae fidei quare dubitasti? Ecce [in] fide apostolus dubita[vit] latro credidit. Sic [qui] in vita sua diaboli artem vitare non poterat una hora credidit sic diabolum supera[vit]. Ergo fratres omnes [ad fidem sanctae Trinitatis] currite ut beatissimam gratiam percipi[atis] et sic interrogati elevatis manibus in caelum dicite 121 (61r)